Современные представления о механизмах развития толерантности к нитратам. Перспективы применения коэнзима Q10

Шерзод Пардабоевич Абдуллаев, Лариса Петровна Козаева, Олег Стефанович Медведев

Аннотация


Органические нитраты широко применяются при сердечно-сосудистых заболеваниях, однако проблема развития толерантности к ним при долгосрочной терапии остается актуальной. Анализ опубликованных данных свидетельствует о том, что развитие толерантности опосредуется различными механизмами, включающими нарушения в нейрогормональной регуляции сосудистого тонуса и в биохимических путях реализации действия нитратов. В обзоре суммируются современные представления о механизмах развития толерантности и сосудистых изменений при применении нитратов и проводится анализ потенциальной эффективности коэнзима Q10, как антиоксиданта, для предупреждения развития толерантности к нитратам и нитрат-индуцированной эндотелиальной дисфункции.

Ключевые слова


органические нитраты; толерантность; эндотелиальная дисфункция; коэнзим Q10

Полный текст:

PDF

Литература


Ф. Т. Агеев, М. О. Даниелян, В. Ю. Мареев и др., Сердечная недостат., № 1, 4 – 7 (2004).

Д. М. Аронов, Лупанов В. П., Кардиоваск. тер. профилакт., 4(5), 71 – 78 (2005).

А. Е. Березин, Укр. мед. часопис, 4(78), 49 – 52 (2010).

А. Ф. Ванин, Биохимия, 63(7), 924 – 938 (1998).

Х. М. Марков, Пат. физиол., № 1, 34 – 39 (1996).

С. Ю. Марцевич, Кардиоваск. тер. и профилакт., 7(3), 101 – 106 (2008).

Национальные рекомендации ВНОК и ОССН по диагностике и лечению ХСН (второй пересмотр), Сердечная недостат., № 1, 4 – 41 (2007).

Р. Г. Оганов, В. К. Лепахин, С. Б. Фитилев, Кардиология, № 5, 9 – 15 (2003).

Е. В. Отрохова, Н. В. Иванова, Фарматека, 7(161), 34 – 38 (2008).

Рекомендации по лечению стабильной ишемической болезни сердца. ESC 2013. Рос. кардиол. ж., 7(111), 7 – 79 (2014).

Б. А. Сидоренко, Д. В. Преображенский, С. Ю. Заикин, Кардиология, № 9, 84 – 91 (1998).

J. Abrams, Cardiovasc. Drugs. Ther., 16(6), 511 – 514 (2002).

F. Akhras, G. Jackson, Lancet, 338(9774), 1036 – 1039 (1991).

М. Bentinger, М. Tekle, G. Dallner, Biochem. Biophys. Res. Commun., 396(1), 74 – 79 (2010).

S. M. Bode-Boger, G. Kojda, Cell Mol. Biol., 51(3), 307 – 320 (2005).

A. R. Butler, J. H. Ridd, Nitric Oxide, 10(1), 20 – 24 (2004).

Z. Chen, J. Zhang, J. S. Stamler, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 99(12), 8306 – 8311 (2002).

A. Daiber, T. Munzel, Antioxid Redox Signal, 23(11), 899 – 942 (2015).

A. Daiber., P. Wenzel, M. Oelze M, T. Münzel, Clin. Res. Cardiol., 97(1), 12 – 20, 2008.

A. Daiber, T. Munzel, Oxidative stress, redoxregulation and NO-bioavailability — experimental and clinical aspects, Steinkopff Verlag, Darmstadt (2006).

A. Daiber, M. Oelze, P. Wenzel, et al., Pharmacol. Reports, 61(1), 33 – 48 (2009).

C. A. Daly, F. Clemens, J. L. Sendon, et al., Eur. Heart. J., 26(10), 996 – 1010 (2005).

J. J. Doel, L. J. Ben Godber, R. Eisenthal, R. Harrison, Biochim. Biophys. Acta, 1527(1), 81 – 87 (2001).

M. Dudek, M. Bednarski, A. Bilska, M. Iciek, et al., Eur. J. Pharmacol., 591(1 – 3), 203 – 210 (2008).

Effect of metoprolol CR/XL in chronic heart failure: Metoprolol CR/XL Randomised Intervention Trial in Congestive Heart Failure (MERIT-HF), Lancet, 353(9169), 2001 – 2007 (1999).

U. Elkayam, F. Bitar, M. W. Akhter, et al., J. Cardiovasc. Pharmacol. Ther., 9(4), 227 – 241 (2004).

U. Elkayam, J. V. Johnson, A. Shotan, et al., Circulation, 99(20), 2652 – 2657 (1999).

L. Ernster, P. Forsmarc-Andrec, Clin. Invest., 71(8), 60 – 65 (1993).

K. E. Fayers, M. H. Cummings, K. M. Shaw, D. W. Laight., Br. J. Clin. Pharmacol., 56(6), 620 – 628 (2003).

K. Folkers, S. Vadhanavikit, S. A. Mortensen, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 82(3), 901 – 904 (1985).

P. G. Frank, S. E. Woodman, D. S. Park, M. P. Lisanti, Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol., 23(7), 1161 – 1168 (2003).

T. Fukui, N. Ishizaka, S. Rajagopalan, et al., Circ. Res., 80(1), 45 – 51 (1997).

H. L. Fung, Annu Rev. Pharmacol. Toxicol., 44, 67 – 85 (2004).

T. Gori, J. D. Parker, Circulation, 106(12), 2404 – 2408 (2002).

A. J. Gow, B. P. Luchsinger, J. R. Pawloski, et al., Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 96(3), 9027 – 9032 (1999).

P. W. Griffits, D. J. Stuehr, Annu. Rev. Physiol., № 57, 707 – 736 (1995).

J. R. Huertas, E. Martinez-Velasco, S. Ibáñez, M. López-Frias, et al., Biofactors, 9(2 – 4), 337 – 343 (1999).

J. Jankowski, K. Korzeniowska, A. Cieslewicz, A. Jabłecka, Pharmacol. Reports, 68(5), 1015 – 1019 (2016).

J. Kahler, A. Ewert, J. Weckmuller, S. Stobbe, et al., J. Cardiovasc. Pharmacol., 38(1), 49 – 57 (2001).

D. Kim, S. D. Rybalkin, X. Pi, Y. Wang, et al., Circulation, 104(19), 2338 – 2343 (2001).

L. P. Kozaeva, E. A. Gorodetskaya, E. K. Ruuge, et al., Eur. J. Pharmacol., № 749, 15 – 19 (2017).

A. Kumar, H. Kaur, P. Devi, V. Mohan, Pharmacol. Ther., 124(3), 259 – 268 (2009).

U. Landmesser, S. Dikalov, S. R. Price, L. McCann., et al., J. Clin. Invest., 111(8), 1201 – 1209 (2003).

G. Lenaz, R. Fato, S. Di Bernardo, D. Jarreta, et al., Biofactors, 9(2 – 4), 87 – 93 (1999).

M. Mancuso, F. Coppede, L. Migliore, et al., J. Alzheimers Dis., 10(1), 59 – 73 (2006).

J. Marin, M. A Rodriges-Martinex, Pharmacol. Ther., 75(2), 111 – 134 (1997).

C. R. Molina, J. W. Andresen, R. M. Rapoport, et al., J. Cardiovasc. Pharmacol., № 10, 371 – 378 (1987).

H. Mollnau, P. Wenzel, M. Oelze, N. Treiber, et al., BMC Cardiovasc. Disord., № 6, 44 (2006).

V. Mugoni, R. Postel, V. Catanzaro, E. De Luca, et al., Cell, 152(3), 504 – 522 (2013).

T. Münzel, A. Daiber, T. Gori, Circulation, 123(19), 2132 – 2144 (2011).

T. Münzel, H. Sayegh, B. A. Freeman, M. M. Tarpey, et al., J. Clin., Invest., 95(1), 187 – 194 (1995).

T. Münzel, C. Sinning, F. Post, A. Warnholtz, et al., Ann. Med., 40(3), 180 – 196 (2008).

T. Münzel, A. Daiber, A. Mülsch, Circ. Res., 97(7), 618 – 628 (2005).

T. Münzel, S. Steven, A. Daiber, Vascul Pharmacol., 63(3), 105 – 113 (2014).

M. Packer, M. R. Bristow, J. N. Cohn J. N., W. S. Colucci, et al., N. Engl. J. Med., 334(21), 1349 – 1355 (1996).

J. D. Parker, J. Clin. Invest., 113(3), 352 – 354 (2004).

A. Qaseem, S. D. Fihn, P. Dallas, S. Williams, et al., Ann. Intern. Med., 157(10), 735 – 743 (2012).

N. Sayed, P. Baskaran, X. Ma, F. van den Akker, et al., Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 104(30), 12312 – 12317 (2007).

M. Strassburger, W. Block, S. Sulyok, J. Schüller, et al., Free Radic. Biol. Med., 38(11), 1458 – 1470 (2005).

D. J. Stuehr, Biochem. Biophys. Acta, 1411(2 – 3), 217 – 230 (1999).

B. A. Sussex, N. R. Campbell, M. K. Raju, D. W. McKay, Clin. Pharmacol. Ther., 56(2), 229 – 234 (1994).

K. Sydow, A. Daiber, M. Oelze, Z. Chen, et al., J. Clin. Invest., 113(3), 482 – 489 (2004).

A. L. Taylor, S. Ziesche, C. Yancy, P. Carson, et al., N. Engl. J. Med., 351(20), 2049 – 2057 (2004).

U. Thadani, Arch Fam Med., 2(8), 880 – 885 (1993).

L. Thomson, M. Trujillo, R. Telleri, R. Radi, Arch. Biochem. Biophys, 319(2), 491 – 497 (1995).

K. L. Tsai, Y. H. Huang, C. L. Kao, D. M. Yang, et al., J. Nutr. Biochem., 23(5), 458 – 468 (2012).

M. Turunen, J. Olsson, G. Dallner, Biochim Biophys Acta, 1660(1 – 2), 171 – 199 (2004).

L. Walter, H. Miyoshi, X. Leverve, P. Bernard, et al., Free Radic. Res., 36(4), 405 – 412 (2002).

P. Wenzel, H. Mollnau, M. Oelze, E. Schulz, et al., Antioxid. Redox. Signal., 10(8), 1435 – 1447 (2008).

Y.-K. Yang, L.-P. Wang, L. Chen, et al., Clin. Chim. Acta, № 450, 83 – 89 (2015).

J. Zhang, Z. Chen, F. R. Cobb, J. S. Stamler, Circulation, 110(6), 750 – 755 (2004).




DOI: https://doi.org/10.30906/0869-2092-2018-81-2-33-41

Ссылки

  • На текущий момент ссылки отсутствуют.





© Издательский дом «Фолиум», 1993–2024


Наши партнеры:

      


Наши издания:
Подписаться на наши издания Вы можете через  Объединенный каталог «Пресса России»а также на сайтах агентств «УП Урал Пресс», «Ивис», «Прессинформ» и «Профиздат»Адрес pедакции:
Москва, Дмитровское ш., 157, корп. 6
Тел.: +7 499 258-08-28, доб. 18
E-mail: ekf@folium.ru